Materiały konferencyjne
Karol Seweryn
Centrum Badań Kosmicznych PAN
In this presentation the concept of an excavation device, called PACKMOON2 based on sampling device called PACKMOON [1] dedicated for low gravity space environment, is presented. The principle of operation of the PACKMOON device is based on two key elements: insertion of the spherical jaws (casing) into regolith by rotary hammering actions and minimization of interaction with the lander by taking advantage of doubling mechanical subsystems, which operate in the same angular direction but in opposite sense. As a result a significant improvement of effectiveness in comparison to previous CBK penetrometers were achieved. In the presentation the PACKMOON prototype is presented as a reliable mechatronic system that effectively uses power to sample relatively hard material (up to 5-7 MPa) with minimum interaction with the lander. In addition, both thermal and mechanical interaction with the sample is relatively small, and in that sense the sample is more valuable for further scientific investigations. This issue is a key driver for planned sample return missions such as ESA Phootprint mission to Phobos. In the second part of presentation the concept of PACKMOON scale-up version is shown. The excavation rate was chosen to be in line with ISRU demonstration mission.
Przemysław Pustułka
PIAP Space sp. z o.o.
Missions RaCER project realized on the aim of the European space Agency is a part of preparation of future lunar missions within Human Enabled Robotic Architecture and Capability for Lunar Exploration and Science (HERACLES) concept. All HERACLES missions will be based on the human-robotic
partnership and their key concept is a utilization of the Surface Mobility Element – a teleoperated lunar rover controlled by astronauts from the Lunar Orbiting Platform or Ground Control. The Main Goals of the HERACLES mission campaign are: to prepare human exploration of the Moon and upgrade technologies towards its economic expansion, to gain knowledge in science and exploration, to upgrade technologies towards Mars Sample Return missions. HERACLES is a multi -stage, sample return mission to the Moon, planned for the mid – 2020s. The Rover Speed Characterisation for Lunar Exploration (RaCER) Project is strictly connected with the long-range surface exploration and preparation for sampling tasks. RaCER project consists of two Field Test Campaign. First Camping was performed on April 2018 and Second was performed on April 2019. First Campaign focused on determination of the maximal safe, speed of teleoperated rover with latencies. The Second Campaign purpose was to validate results from the First Campaign, to extend tests by use of the manipulator and to test different control strategies (Teleoperation, Interactive Autonomy and Mixed Strategy). Tests were performed on the Basalt Quarry which was adjusted to simulate the Lunar environment in terms of topography and geology. Tests were carried out taking into account: various communication delay: 0,5 secs in case of control from Lunar Orbit and 5 secs delay in case of control from Ground, various communication bandwidth (2,5Mbit/s, 10Mbit/s). Tests were carried out in terrain with various level of difficulty, by two operator and considering and comparing two strategy of control i.e. direct Teleoperation and Interactive Autonomy. As a rover was used the biggest PIAP’s robot: PIAP IBIS ®. Results of tests are now being evaluated. Preliminary results suggest that in case of teleoperation average maximum speed during traverse depends on the terrain difficulty was between 0,08 m/s and 0,31 m/s in case of 5 secs communication delay and between 0,38 m/s and 0,76 m/s in case of 0,5 secs communication delay. Results are corresponding with the results from first RaCER Campaign whereas maximal speed of teleoperated rover was 0,25m/s for 5 secs communication delay and 0,53m/s for 0,5 secs communication delay. Preliminary results of the Second Test Campaign indicate that direct teleoperation is more effective in case of traverse than Interactive Autonomy but less effective in case of robotic arm manipulation. Results also show that combination of those two strategies of control is an optimal way for steering in hard and very hard terrain with a lot of obstacles. Studies carried out under the RaCER project will help to establish the reliable mission timelines in case of traverse, exploration or manipulation in various terrain to plan the HERACLES missions as well as give the bases of the future mining missions to the Moon in terms of Human Robot Interaction, terrain observation, risk identification and robotic arm with gripper manipulation.
Marcin Kot
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki
TRIBOLOGICAL ADAPTIVE NANOCOMPOSITE a-C/MoS2 COATINGS FOR
VACUUM APPLICATION
The presentation will present the idea of creating nanocomposite coatings a-C/MoS2 characterized by good tribological properties under different friction conditions, including vacuum. Different mechanisms of adaptation of such coatings were compared, in different exploitation conditions and future directions of their development. The results of own research for single a-C and MoS2 coatings were also presented and compared to a-C/MoS2 nanocomposite coatings, in which an adaptation mechanism was expected. The coatings were deposited by magnetron sputtering PVD. Research program of mechanical and tribological tests were carried out, among others, indentation tests, which allowed to determine their nanohardness and modulus of elasticity. The adhesion of coatings to steel substrates using the scratch test was also analyzed. Weartests were carried out at room temperature and at elevated temperatures up to 300 ° C. Obtained results showed that, unlike to a-C and MoS2 coatings, a-C/MoS2 coatings can work over the entire range of tested temperatures. Extremely low values of coefficient of friction and high wear resistance were explained on the basis of microscopic TEM observations of wear tracks. EDS and XRD techniques were also applied.
Buratowski T.,
Uhl T.,
Zwierzyński A.,
Teper W.,
Seweryn K.
Akademia Górniczo-Hutnicza
Development of the ultralight mobile drilling system for operation in extreme conditions, in particular in a space environment. In this project the design of the ultralight mobile drilling system (UMDS) dedicated for planetary environment is presented. The main features of the system are connected with its mobility by integration with a rover, and the special design of support module which take advantage of tubular booms to guide the drilling subsystem. The latter is designed to reduce the path for cuttings and to be applicable for operation in vacuum conditions. At the system level, UMDS was designed to reduce the mass and power consumption in each operational phase. Special care was applied to minimize the cross contamination of the gathered core by volatiles as well as to reduce the influence of heat dissipation during the drilling process.
Alberto Gallina
Akademia Górniczo-Hutnicza
Rover mobility on soft soils, as those present on the lunar and martian surface, is a very important issue in planetary exploration. Past experience has shown that when the rover is driving on sandy soil, it may get stuck for long time and, in worst cases, be unable to recover its mobility any longer. For this purpose the wheel-soil contact is deeply examined beforehand planning planetary exploration missions. At present, most of the existing contact models for sandy soil are based on the Bekker’s theory. However, such models are semi-empirical and subjected to large uncertainty about their parameters. The presentation aims to illustrate major issues in wheel-soil contact modeling and propose numerical analyses for addressing the problem of rover mobility prediction uncertainty.
Hubert Milczarek, Krzysztof Szewczyk
Uniwersytet Jagielloński
KRAKsat is U-class spacecraft. It is built by students from AGH University of Science and Technology and Jagiellonian
University. Special and untypical thing in our project is flywheel, while it uses ferrofluid for control of orientation. Setting
magnetic liquid in rotary motion in magnetic field generated by electromagnet, the fluid is put in motion and thanks to angular
momentum conservation the direction and orientation of the satellite can be set. Our flywheel allows rotating around one axis.
The KRAKsat traveled on the board of Cygnus spaceship and Antares rocket to International Space Station on 17th of April
this year and it will be deployed for few months. Then, we are going to test its control system and take measurements of
temperature and magnetic field. If mission succeed ferrofluid flywheels will be cheaper than traditional mechanical flywheels
because of no bearing.
Paweł Mazurek
Akademia Górniczo-Hutnicza
Górnictwo kosmiczne, podobnie jak górnictwo podziemne, do wydobycia urobku wykorzystuje maszyny i urządzenia, których stan techniczny ma istotny wpływ na bezawaryjną pracę, a przede wszystkim na bezpieczeństwo ludzi korzystających z tych urządzeń. Elementy konstrukcyjne w warunkach kosmicznych, podobnie jak i w warunkach ziemskich, muszą podlegać kontroli. Najbardziej powszechną metodą badań nieniszczących elementów ferromagnetycznych w warunkach ziemskich jest aktywna metoda magnetyczna, w której wykorzystuje się spowodowany niedoskonałością wyciek silnego, formatowanego przez zewnętrzne źródło, pola magnetycznego. Coraz bardziej powszechna staje się również metoda pasywna wykorzystująca zjawisko rozproszenia strumienia magnetycznego na obszarach materiału o odmiennej przenikalności magnetycznej. Metoda ta, w przeciwieństwie do aktywnej, nie wymaga namagnesowania z zewnętrznego źródła pola magnetycznego. Niemniej jednak, w obydwu przypadkach warunkiem koniecznym prowadzenia badań jest istnienie pola magnetycznego. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja możliwości implementacji metod magnetycznych w ocenie stanu technicznego elementów ferromagnetycznych w warunkach kosmicznych. Szczególny nacisk położono na aspekt antropotechniczny oraz ograniczenia wynikające ze stosowanych metod badawczych.
Andrzej Manecki,
Maciej Manecki
Akademia Górniczo-Hutnicza
Pomimo rosnącego recyklingu, wiele surowców mineralnych na Ziemi jest zagrożonych wyczerpaniem. To stymuluje poszukiwania złóż poza naszą planetą. Uważa się, że jest to jedna z alternatyw poszerzających potencjał naszego postępu technologicznego. Istnieje nadzieja na znalezienie i wydobycie źródeł energii (np. Helu 3) i minerałów lub pierwiastków (potasu, pierwiastków ziem rzadkich, żelaza, niklu, minerałów z grupy platynowców itp.) m.in. na Księżycu, na Marsie i na asteroidach. Ziemia jest jednak wciąż zdecydowanie najlepszym obiektem w Układzie Słonecznym do poszukiwania i wydobycia surowców. Procesy geologiczne, w wyniku których powstają koncentracje pierwiastków w postaci koncentracji złożowych, były aktywne na Ziemi przez ponad 4,5 miliarda lat. Natomiast inne obiekty Układu Słonecznego są w większości przypadków nieaktywne geologicznie już od dawna. Kilka ważnych procesów geologicznych prowadzących do powstawania złóż rud i innych surowców mineralnych, (takich jak tektonika płyt, osadzanie się w oceanach, aktywność biosfery itd.) nigdy nie było aktywnych na innych obiektach Układu Słonecznego. Dlatego też, biorąc pod uwagę obecny stan wiedzy, istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że geologiczne poszukiwania i wydobycie w Układzie Słonecznym uratują nasz głód zasobów. Ogólnie rzecz biorąc, na obiektach Układu Słonecznego jest mnóstwo interesujących pierwiastków i surowców, ale w większości przypadków są one rozproszone, a nie skoncentrowane. Rozwój zautomatyzowanej technologii wydobywczej z wykorzystaniem bezzałogowego zrobotyzowanego sprzętu, który już jest wprowadzany do użycia w naszych ziemskich kopalniach będzie jednak niezwykle przydatny do budowy podziemnych struktur wspierających dalsze badania i eksplorację.
Tadeusz A. Przylibski, Katarzyna Łuszczek, Konrad Blutstein
Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, Zakład Geologii i Wód Mineralnych;
Referat przedstawia najważniejsze wyniki z przeprowadzonych badań dotyczących pierwszych procesów przeróbczych jakim jest oddzielenie minerałów rudnych od skały płonnej w pozaziemskich złożach metali. Za minerały rudne w pierwszej kolejności uznane zostały ziarna stopu FeNi(Co) zawierające także domieszki Cu. Nieco mniejsze znaczenie mają natomiast platynowce, czy inne metale szlachetne obecne w zarodkach trudnotopliwych w obrębie CAIs i AOAs. Dobranie optymalnej metody oddzielenia pożądanych ziaren minerałów rudnych od skały płonnej to pierwszy i zarazem najważniejszy z procesów przeróbczych determinujący dalsze etapy przeróbki prowadzące do uzyskania czystych metali. Oddzielenie ziaren metalicznych od krzemianów wydawać się może zadaniem trywialnym. Gdyby była to zestalona mieszanina krzemianów i ziaren metalicznych proces ten z pewnością byłby mało skomplikowany. Jednak skały macierzyste chondrytów, budujące złoża metali na małych ciałach Układu Słonecznego – planetoidach (asteroidach) zawierają w swojej strukturze także liczne przerosty ziaren FeNi z innymi minerałami, w szczególności z krzemianami. Ich oddzielenie nie jest trywialne, a źle rozdzielony materiał znacznie trudniej poddaje się dalszym procesom przeróbczym.Niezwykle istotne jest również to, aby materiał został rozdrobniony do odpowiedniej frakcji(nie został np. przemielony). Proces właściwego rozdrobnienia jest kluczowy dla dalszych etapów wzbogacenia rudy i odzyskania metali. Autorzy zbierają pierwsze doświadczenia w tym zakresie wykorzystując do badań możliwie mało zmienione ziemskimi procesami wietrzenia chondryty zwyczajne należące do różnych klas chemicznych, charakteryzujących się różną zawartością ziaren FeNi. W prowadzonych badaniach nie są jeszcze uwzględniane (symulowane) warunki charakterystyczne dla małych ciał Układu Słonecznego, tj. przede wszystkim znikoma wartość siły ciążenia oraz brak atmosfery.
Sebastian Szybka
Uniwersytet Jagielloński
Niedawna detekcja fali grawitacyjnej GW170817 w połączeniu z obserwacjami w widmie elektromagnetycznym pozwoliła rozwiązać problem syntezy pierwiastków cięższych od żelaza. Wydajnym źródłem tych pierwiastków są zderzenia gwiazd neutronowych. Warunki panujące podczas tego typu zderzeń umożliwiają nukleosyntezę w procesie szybkiego wychwytu neutronów.
Cała M., Cyran K., Kowalski M., Stopkowicz A., Wałach D., Kolano M.,
Jakóbczyk J.
Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii
Głównym celem projektu „LOOP-Landing Once on Phobos” jest opracowanie modelu numerycznego kontaktu stopy lądownika z powierzchnią Fobosa (księżyca Marsa). Projekt realizowany jest we współpracy z Centrum Badań Kosmicznych PAN i finansowany przez Europejską Agencję Kosmiczną. Pierwszy etap projektu obejmuje opracowanie modelu numerycznego powierzchni Fobosa na podstawie eksperymentalnych badań laboratoryjnych i modelowania numerycznego. Eksperymentalne prace laboratoryjne będą polegać na badaniu podstawowych własności mechanicznych wybranych materiałów w warunkach mikro grawitacji i próżni, w specjalnie zbudowanych do tego celu stanowiskach badawczych FBT (Falling Box Testbed) i FCT (Falling Cone Testbed). Następnie, eksperyment zostanie odtworzony numerycznie i skalibrowany na podstawie wyników testów laboratoryjnych. Rezultaty tych prac umożliwią odwzorowanie warunków panujących na Fobosie, poznanie wpływu obniżonej grawitacji i próżni na parametry mechaniczne badanych materiałów oraz
opracowanie numerycznego modelu powierzchni Fobosa. W drugim etapie projektu zostaną przeprowadzone badania kontaktu powierzchni Fobosa ze stopą lądownika. Reakcja powierzchni Fobosa na stopę lądownika będzie analizowana na podstawie
serii eksperymentów i modelowania numerycznego. Prace eksperymentalne będą prowadzone z wykorzystaniem specjalnie zaprojektowanych stanowisk badawczych LBT (Linear Bearing Testbed) and GTT (Granite Table Testbed). Podobnie jak w pierwszym etapie, prace laboratoryjne zostaną odwzorowane numerycznie i skalibrowane o wyniki uzyskane w testach. W efekcie opisanych prac, zostanie opracowany numeryczny model kontaktu stopy lądownika z powierzchnią Fobosa.
J. Kozakiewicz, A.Kubisz, J.Kubisz
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytet Jagielloński
Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Informatyki Elektroniki i Telekomunikacji
Przedstawiamy nową metodę badania warstw podpowierzchniowych Marsa przy zastosowaniu fal elektromagnetycznych w zakresie ekstremalnie niskich częstotliwości (ELF, ang. Extremely Low Frequency, 3Hz-3kHz) oraz porównujemy jej możliwości z badaniami w zakresie fal sejsmicznych w ramach prowadzonej obecnie przez NASA misji InSight. Jednym z głównych celów naszej pracy jest stworzenie instrumentu zdolnego do wykrycia podpowierzchniowych warstw bogatych w wodę ciekłą, co jest kluczowe dla przyszłych marsjańskich misji załogowych. Fale ELF generowane są przez wyładowania atmosferyczne związane np. z burzami pyłowymi i są bardzo słabo tłumione w środowiskach planetarnych. Fale ELF rozchodzą się we wnęce planetarnej zbudowanej z dwóch warstw. Z jednej strony jest to dolna warstwa jonosfery, z drugiej strony, warstwy podpowierzchniowe o dużej przewodności. Na Marsie, ze względu na brak wody w stanie ciekłym na powierzchni planety, fale te wnikają głęboko pod jej powierzchnię. Ze zbudowanych przez nas modeli teoretycznych propagacji fal ELF w środowisku marsjańskim wynika, iż fale ELF mogą wnikać pod powierzchnię Marsa na głębokość nawet kilkunastu kilometrów. Ze względu na swoją charakterystykę fale te rozchodzą się dookoła planety, w związku z tym wystarczy tylko jedna stacja pomiarowa by zbadać globalne właściwości gruntu Marsa, w tym występowanie wody podpowierzchniowej. W tej chwili testujemy prototyp marsjańskiej stacji ELF w warunkach pustynnych. Sprawdzamy możliwość detekcji źródeł ELF pochodzących od wyładowań związanych z burzami pyłowymi oraz badamy wpływ transportu eolicznego, w tym depozycję pyłów i saltację pisaku, na pracę stacji. Praca wsparta przez grant Narodowego Centrum Nauki
2015/19/B/ST9/01710.
Anna Łosiak
WildFrire Lab, University of Exeter, UK
Instytut Nauk Geologicznych Polska Akademia Nauk, Polska
Woda jest jednym z najważniejszych zasobów koniecznych do podboju kosmosu przez człowieka. Woda potrzebna jest nam nie tylko do przeżycia i produkcji żywności (co będzie niezbędne, ponieważ pierwsze misje na Marsa będą wymagały przebywania przez około 17 miesięcy na powierzchni Czerwonej Planety [2[), ale także może być ona użyta do produkcji paliwa rakietowego (po rozdzieleniu na wodór i tlen). Mars jest obecnie suchszy niż najbardziej sucha ziemska pustynia, ale jest tam wystarczająco wody, żeby umożliwić długoterminowe odwiedziny tej planet przez ludzi. Musimy tylko wiedzieć, gdzie jej szukać i jak wydobyć te zasoby w najbardziej wydajny sposób: potrzebujemy geologii planetarnej. Lód wodny na Marsie może być badany na wiele różnych sposobów. Można zmapować średnią zawartość w powierzchniowej warstwie gruntu z satelity używając spektrometru promieniowania gamma [3], ale ta metoda ma bardzo małą rozdzielczość i pozwala jedynie w ogólny sposób oszacować zawartość lodu do głębokości 1 m. W niektórych przypadkach, jeżeli warstwa lodu jest szczególnie gruba i czysta można ją wykryć radarem z satelity [4]. Nasza grupa badawcza zmapowała zawartość lodu podpowierzchniowego do głębokości kilkuset metrów używając do tego technikę mapowania geomorfologicznego [5]. Jedynie połączenie informacji z tych różnych źródeł wiedzy umożliwia właściwe oszacowanie ilości i rozmieszczenia wody na Marsie.
Mikołaj Sabat
Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii
Mikołaj Pluciński
H. E. Consul Honorary of the Grand Duchy of Luxembourg
Luksemburg ma poważne doświadczenia związane z osiągnięciami kosmicznymi.
Eksploracja kosmosu mogłaby otworzyć bogactwo nowych zasobów i możliwości rozwoju gospodarki ponad to, co mamy dzisiaj na Ziemi, i pozwolić ludziom stać się gatunkiem międzyplanetarnym. Młodzi Polacy oraz międzynarodowi inżynierowie mają szansę znaleźć swoją profesjonalną i osobistą drogę do Luksemburga oraz jego przemysłu kosmicznego. Dzięki stosunkowo wysokim pensjom i doskonałemu, dynamicznemu środowisku Luksemburg może być bardzo atrakcyjnym miejscem dla młodych inżynierów w poszukiwaniu przyszłościowych miejsc pracy Aby zapewnić ciągły wzrost gospodarczy, niezwykle ważne jest zróżnicowanie działalności gospodarczej kraju. Na początku lat osiemdziesiątych Luksemburg postanowił postawić na potencjał branży satelitarnej. Luksemburg stał się siedzibą znaczącego przemysłu kosmicznego, który generuje miejsca pracy i wspiera szerszą gospodarkę. Po utworzeniu inicjatyw prawnych, badawczych i finansowych na rzecz tworzenia przedsiębiorstw z branż technologii kosmicznych (satelitarnych, telekomunikacyjnych i obserwujących ziemię) Wielkie Księstwo Luksemburga dąży do tego, by stać na czele kolejnego etapu rozwoju. W ramach inicjatywy SpaceResources.lu rozpoczętej w lutym 2016 r utworzono ogólne ramy kraju, w tym między innymi reżim prawny, wspierające wszelkie przedsiębiorstwa kosmiczne, a także wzmacniające globalne bezpieczeństwo i stymulujące powstające sektory, takie jak robotyka i sztuczna inteligencja.
Jan Wojciechowski
KN Utriusque Iuris
W moim wystąpieniu omówię prawne rozwiązania dotyczące prawa własności kopalin wydobytych w procesie górnictwa kosmicznego, w świetle międzynarodowego prawa kosmicznego. Na początku referatu zwrócę uwagę na podstawowe różnice pomiędzy prawem międzynarodowym oraz prawa krajowego. Jest to o tyle istotne, iż dynamiczne zmiany w prawnym statusie kosmosu, wynikają z zależności pomiędzy prawem krajowym, a prawem międzynarodowym publicznym. Przy omawianiu tego zagadnienia należy zwrócić uwagę na postanowienia Układu Kosmicznego z 1967 roku. Postanowienia tego układu wprowadzają zakaz zawłaszczenia przestrzeni kosmicznej. Oznacza to, że żadne państwo, ani pojedyncza jednostka nie mogą
stać się właścicielami, przestrzeni kosmicznej, oraz materiałów z niej przywiezionych. Traktat ten zarazem ustanawia wolność zakładania baz oraz do prowadzenia tam działalności badawczej na księżycu.
Omawiana umowa międzynarodowa wskazuje, że przestrzeń kosmiczna jest wolna dla badań i użytkowania przez wszystkie państwa, co jest prawnym uzasadnieniem dla prowadzenia działalności
górniczej na księżycu. Dotychczas przywożenie próbek różnego rodzaju skał i minerałów z kosmosu w celach badawczych nie budziło sprzeciwu wśród państw. Na tym tle ostatniego rozwiązania omówię
amerykańską ustawę – tzw. SPACE ACT 2015 – przewiduje ona, że każdy materiał, który obywatel USA lub amerykańska firma znajdą na asteroidzie lub księżycu, należy do znalazcy, który może zrobić z tym materiałem, co mu się podoba. Ustawa nadaje odkrywcom i inwestorom prawo do prywatnej eksploatacji zasobów przestrzeni kosmicznej. Już na pierwszy rzut oka widać, iż bardzo trudno jest pogodzić postanowienia tej ustawy z omawianą umową z 1967 roku, która zakazuje przejęcia na własność przedmiotów znalezionych w kosmosie. Co prawda układ ten nadal obowiązuje, jednakże Stany Zjednoczone mają tak silną pozycję na arenie międzynarodowej, iż mogą sobie pozwolić na takie działania. Takie ukształtowanie prawa amerykańskiego wprowadza dynamiczną zmianę w wizję eksploracji kosmosu. Odchodzi ono od koncepcji, w której kosmos, ma służyć dobru całej ludzkości, a zmierza ku nowej koncepcji, która zakłada, iż w przyszłości górnictwo kosmiczne będzie domeną prywatnych korporacji nastawionych na zysk.
Michał Pietkiewicz
Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie
Celem wystąpienia jest próba rozważenia aktualności m.in. art. II oraz V Układu o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z księżycem i innymi ciałami niebieskimi (dalej: OST). Obowiązuje on od 50. lat. Uchwalono go w odmiennej sytuacji geopolitycznej – podczas jawnego konfliktu pomiędzy dwoma państwami – USA i ZSRR. Czasy współczesne pokazują, iż załogowe loty kosmiczne – w tym turystyka kosmiczna – czy też aktywność sektora prywatnego w działalności kosmicznej, jest czymś co w roku 1967 mogło stanowić wyłącznie scenariusz filmu science – fiction. Tym samym niezbędne jest rozważenie, czy postanowienia OST pozostają aktualne, czy też wymagają rewizji. Art. II OST wskazuje na podstawową zasadę niezawłaszczalności przestrzeni kosmicznej i ciał niebieskich, podczas gdy prawo wewnętrzne niektórych Państw a contario wskazuje, iż zasoby kosmiczne są możliwe do zawłaszczenia. Jeżeli zatem ostatecznie rozwiązany zostanie spór dotyczący legalności działalności państw w zakresie wydobywania surowców z ciał niebieskich, w dalszej kolejności należy rozważyć jaki status będzie posiadała osoba odpowiedzialna za wydobycie w/w surowców. Jeżeli takiej osobie zostanie przyznany status kosmonauty – winien on być traktowany (zgodnie z treścią art. V OST) jako wysłannik ludzkości. Tym samym kolejnym celem wystąpienia będzie próba zdefiniowania „wysłannika
ludzkości”.
Kamil Muzyka
Doktorant INP PAN, Współprowadzący Prawo i Kosmos – Prawo
Kosmiczne
Dyskurs prawny i ekonomiczny związany z prawną zdolnością do poszukiwania, wydobycia, transportu, obrotu lub wykorzystania surowców kosmicznych często jest zdominowany przez interpretacje międzynarodowego prawa kosmicznego. Z tego powodu też powstaje kilka mylnych koncepcji dotyczących celu poszukiwania surowców kosmicznych oraz ich przeznaczenia. Ma to znaczenie tak w pracach legislacyjnych jak i w kontekście globalnej lub poliglobalnej polityki kosmicznej. Nierzadko nawet poważne fora komunikacji podejmujące temat dopuszczenia prawnego wydobycia surowców, tworzenia reżimów prawnych takiej działalności, wykazują się brakiem zrozumienia czym są de facto produkty działalności wydobywczej, przetwórczej, wytwórczej czy budowlanej związanej z surowcami kosmicznymi. W tym referacie, autor pochyli się nad kwestiami związanymi z zastosowanie surowców kosmicznych i konsekwencjach prawnych takich działań, oraz jak szersze spojrzenie na surowce kosmiczne pomoże stworzyć lepsze regulacje prawne, dające zielone światło całym gałęziom
przemysłowym w przestrzeni kosmicznej.
Gordon Wasilewski
Centrum Badań Kosmicznych PAN, Colorado School of Mines
Analizy Cislunar-1000 [1] oraz studium planu zagospodarowania zasobów lodu księżycowego [2] wykazały komercyjne i techniczne podstawy dla wydobycia wody w Permanentnie Zacienionych Regionach Księżyca oraz produkcji paliwa rakietowego LOX/LH2 dla zasilania potrzeb rozwoju gospodarki okołoksiężycowej. Wydobycie wody w warunkach pozaziemskich jest jednak wciąż nierozwiązanym problemem natury technicznej i naukowej [3] i wymaga prac eksperymentalnych i numerycznych, które będą wiernie odzwierciedlać procesy zachodzące podczas wydobycia. Niniejszy referat ukazuje metodykę laboratoryjnego symulowania warunków ekstremalnie niskich temperatur i ciśnień, problematykę symulowania tych warunków w obliczu geologicznej i termodynamicznej zmienności procesu wydobycia wody, problematykę tworzenia wiernych analogów lodowego regolitu księżycowego oraz dobre praktyki w zakresie pracy z próżnią, niskimi temperaturami oraz próbkami analogów pozaziemskich regolitów. Prezentacja ukaże także wstępne rezultaty symulowania procesu wydobycia wody z lodowych regolitów księżycowych oraz ich implikacje dla dalszych badań a także rozwoju nowych technologii wydobywczych.
Mateusz Żyła
EXTENSA Solutions Sp. z o.o.
Rosnące zainteresowanie możliwościami komercyjnej eksploracji górniczej najbliższych Ziemi ciał niebieskich niesie za sobą zupełnie nowe (i coraz bardziej pilne) wyzwania dla polskiego i międzynarodowego porządku prawnego. Stosując za punkt wyjścia krótką analizę (a) aktualnego międzynarodowego kontekstu dla krajowych ustawodawstw dotyczących komercyjnych działań wydobywczych przejdziemy do (b) porównawczej analizy już istniejących w tym zakresie regulacji państw trzecich (m.in. USA i Luksemburg) aby odnieść je do wymagań i ograniczeń polskiego prawa, co pozwoli nam sformułować podstawowe wytyczne definicyjne oraz kierunki ewentualnego rozwoju polskiego ustawodawstwa, aby mogło ono stanowić możliwe najbardziej efektywną, nowoczesną platformę wspierającą tego typu innowacyjną działalność gospodarczą (uwagi de lege ferenda). W efekcie otrzymamy: (1) szybki zarys aktualnego porządku prawnego na szczeblu międzynarodowym – wskażemy tu aktualnie najbardziej newralgiczne punkty międzynarodowego porządku traktatowego fundującego space law, (a wynikające jeszcze z samego kontekstu ich powstawania w czasach zimnowojennego wyścigu zbrojeń) wraz z możliwymi scenariuszami rozwojowymi w najbliższym horyzoncie czasowym 10-15 lat oraz – co ważniejsze – (2) określimy ścisły korpus niezbędnych zmian w polskim ustawodawstwie. Stosując za przykład abstrakcyjny case polskiego przedsiębiorstwa podejmującego tego typu działalność w chwili obecnej (eksperyment myślowy) wskażemy niezbędny minimalny zakres takich ewentualnych nowelizacji. Konkluzję referatu stanowić będą klasyczne uwagi de lege ferenda dla polskiego ustawodawcy możliwe do zrealizowania w najbliższym horyzoncie czasowym.
Michalina Nowaczyk